Dziś, 16 maja, swoje święto obchodzi Straż Graniczna (SG). To jednolita, umundurowana i uzbrojona formacja, która powołana jest do ochrony granic państwowych na lądzie i na morzu oraz kontroli ruchu granicznego, zgodnie z interesami bezpieczeństwa narodowego. Priorytetem SG jest zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, ochrona granic nie tylko Polski, ale i Unii Europejskiej. Od stycznia 2024 roku Strażą Graniczną dowodzi gen. dyw. SG Robert Bagan.
W tym roku przypada 33 rocznica powstania formacji. Współczesna Straż Graniczna została powołana do życia ustawą z dnia 12 października 1990 roku, jej funkcjonowanie rozpoczęło się 16 maja 1991 wraz z rozformowaniem Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP).
Ochrona granic i zadania specjalne
W odniesieniu do zagrożeń terrorystycznych, zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 5d ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, ustawowym zadaniem Straży Granicznej pozostaje współdziałanie z innymi organami i służbami w zakresie rozpoznawania zagrożeń terroryzmem i przeciwdziałania tym zagrożeniom. Powyższe realizowane jest m.in. przez pion operacyjno-śledczy SG i następuje w szczególności poprzez współpracę z Centrum Antyterrorystycznym Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (CAT ABW) i jego miejscowymi delegaturami. W celu wzmocnienia tych działań do CAT ABW oddelegowywani są funkcjonariusze SG, którzy współuczestniczą w międzyresortowych i międzynarodowych programach, których priorytetem jest opracowanie zasad współpracy w kwestiach bezpiecznej wymiany informacji, zapobiegania, zabezpieczania, ścigania i reagowania na wszelkie akty terroryzmu, jak również gromadzenia, przetwarzania i analizowania danych wywiadowczych. Takie współdziałanie zmierza w kierunku wypracowanie wspólnych procedur w walce z terroryzmem zarówno z podmiotami krajowymi, jak również o znaczeniu międzynarodowym, przy optymalnym wykorzystaniu możliwości organów takich jak EUROPOL, INTERPOL i FRONTEX.
Zadania i uprawnienia Straży Granicznej
Intensywność i zakres działań, dostosowywane są do aktualizowanej oceny zagrożenia. Funkcjonariusze SG mają prawo dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży, sprawdzania ładunków w portach i na dworcach oraz w środkach komunikacji lotniczej, drogowej, kolejowej i wodnej — w celu wykluczenia możliwości popełnienia przestępstw lub wykroczeń. Zadania z zakresu kontroli radiometrycznej wykonują przeszkoleni w tym zakresie funkcjonariusze — radiometryści. O skuteczności ich działań decyduje, oprócz przygotowania fachowego, jakość urządzeń dozymetrycznych. Do kontroli materiałów promieniotwórczych SG wykorzystuje stacjonarne monitory promieniowania oraz urządzenia przenośne. Kontroli poddawane są środki transportu, osoby oraz przewożone i przenoszone przedmioty. W ramach radiologicznej ochrony Polski funkcjonariusze Straży Granicznej mają prawo zawrócić do nadawcy transporty lub przesyłki z materiałami promieniotwórczymi, zarówno z uwagi na brak zezwoleń na ich przemieszczanie, jak i przekroczenie dopuszczalnych norm promieniowania.
Nadzór nad kontrolą bezpieczeństwa w portach lotniczych
SG ma w swojej strukturze wyspecjalizowane i szczególnie starannie dobierane zespoły minersko-pirotechniczne, powołane na lotniczych przejściach granicznych. Zespoły te zajmują się rozpoznawaniem i neutralizacją zagrożeń bombowych na lotniskach. Są one wyposażone w wysokiej klasy sprzęt specjalistyczny wykorzystywany do rozpoznania i neutralizacji urządzeń wybuchowych.
Polecamy temat: Święto ABW – największej polskiej służby specjalnej >>
W 2013 r. miało miejsce przekazanie realizacji czynności kontroli bezpieczeństwa w portach lotniczych zarządzającym lotniskami. Od tego momentu obowiązek prowadzenia nadzoru nad jej realizacją powierzono Prezesowi Urzędu Lotnictwa Cywilnego, który w tym zakresie współdziała ze Strażą Graniczną. Rozwiązanie to jest efektywne i sprawdza się w praktyce, ponieważ to funkcjonariusze SG pełnią służbę bezpośrednio na lotniskach i dzięki temu mogą niezwłocznie reagować na powstałe uchybienia bądź naruszenia przepisów w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego.
Głównym celem prowadzonego przez funkcjonariuszy SG nadzoru jest utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa w komunikacji lotniczej w naszym kraju oraz zapewnienie zgodności działań zarządzających lotniskami z europejskimi i krajowymi aktami prawnymi regulującymi kwestie ochrony lotnictwa cywilnego.
Prezent dla SG od Premiera RP
Prezes Rady Ministrów Donald Tusk poinformował 14 maja 2025 r. że na program modernizacji służb podległych MSWiA w latach 2026-2029 zostanie przeznaczona kwota 13 mld zł. Na sprzęt łączności, uzbrojenia i zabezpieczenia funkcjonariuszy, a także na kwestie inwestycyjne i remontowe trafi około 10 mld zł. Natomiast blisko 3 mld zł zostaną przeznaczone na wzmocnienie etatowe formacji podległych MSWiA. To oznacza 500 etatów dla nowych funkcjonariuszy w służbie kontraktowej SG od tego roku oraz zatrudnienie 1,8 tys. funkcjonariuszy SG w następnych latach oraz 1 tys. etatów strażaków w Państwowej Straży Pożarnej i etaty dla pracowników cywilnych w Policji i Straży Granicznej.
Źródło informacji: GOV.PL
